بررسی تأثیر تاریخ کاشت، سطوح مختلف ورمی کمپوست و تداخل علف های هرز بر صفات کمی عدس

عدس از جمله مهم ترین حبوبات در سطح دنیاست که دانه آن از نظر پروتئین غنی است و در تغذیه انسان نقش مهمی دارد عدس با داشتن 25 درصد پروتئین بعنوان یک منبع غذایی با ارزش مطرح می باشد.به منظور بررسی تأثیر تاریخ های کاشت،مقادیر مختلف کودهای آلی ورمی کمپوست و تداخل علف های هرز بر روی برخی صفات مورفولوژیکی و کمی عدس رقم کیمیا در شرایط دیم در سال زراعی91-90در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان آزمایشی بصورت فاکتوریل 2×3×3 در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد.تیمارهای مورد مطالعه در این آزمایش شامل 3 تاریخ کاشت اول، دوم و سوم، کود آلی ورمی کمپوست در 3 سطح صفر، پنج و 15 تن در هکتار و نیز تداخل علف های هرز در دو سطح یکبار وجین و دو بار وجین بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که عملکرد دانه در کشت اول بدلیل استفاده بهتر از نزولات آسمانی، فصل رشد طولانی تر، بازدهی بهتر نزولات (بهره وری بیشتر از نزولات)، پایین بودن میانگین درجه حرارت فصل رشد و میزان تبخیر و تعرق و بالا بودن درجه باردهی، بیشتر از سایر تاریخ کاشت ها بوده با تأخیر در کاشت و انتقال کاشت به تاریخ کاشت سوم بدلیل بالا بودن میانگین درجه حرارت، پایین بودن بهره وری از بارش و درجه باردهی و افزایش تبخیر و تعرق کاهش عملکرد مشاهده شد. به احتمال زیاد واکنش مثبت عدس به کود آلی ورمی کمپوست را می توان ناشی از فقر مواد آلی خاک محل کاشت (66/0 درصد ماده آلی)دانست که با توجه به این نتایج عمل معدنی شدن مواد آلی توسط میکرو ارگانیسم های فعال شده در خاک در طی فصل رشد صورت گرفته است. موثرترین اجزاء عملکرد که بر عملکرد دانه تأثیر داشت تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف بود زیرا با این اجزاء همبستگی مثبت و معنی دار داشت. عملکرد دانه با صفات ارتفاع بوته، طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد بیولوژیک، تعداد شاخه فرعی، شاخص برداشت، تعداد غلاف های بارور و درصد بقا همبستگی مثبت و معنی داری داشت. بیشترین عملکرد دانه به میزان 3/1111 کیلوگرم در هکتار مربوط به کشت اول و کاربرد 15 تن در هکتار ورمی کمپوست و انجام دوبار وجین بود.همچنین بیشترین عملکرد بیولوژیک هم مربوط به همین تیمار بود که میزان آن3/5783 کیلوگرم در هکتار بود بعلاوه نتایج نشان می دهد که بیشترین شاخص برداشت ها مربوط به تاریخ کاشت اول می باشد که می توان نتیجه گرفت که تاریخ کاشت زودهنگام سهم عظیمی در افزایش شاخص برداشت دارد.همچنین در بررسی عملکرد دانه ملاحظه شد که تیمار دوبار وجین نسبت به یک بار وجین 10 درصد افزایش عملکرد را به همراه داشت. واژگان کلیدی: تاریخ کاشت، کود آلی ورمی کمپوست و تداخل علف های هرز.